مادربرد (mainboard یا System Board) یکی از اولین و از جمله مهمترین قطعات کامپیوتر در هنگام خرید محسوب میشود که علاوه بر برق رسانی به تمامی قطعات نصب شده روی خود، آنها را در کنار هم نشانده است. از آنجایی که انواع مادربرد های موجود در بازار علاوه بر قیمت مادربرد از نظر فرم فاکتور و نوع سوکت با هم تفاوت دارند، در این مقاله به این تفاوتها در مادربردها میپردازیم.
انواع مادربرد ها بر اساس فرم فاکتور
منظور از فرم فاکتور سایز، ابعاد و شکل مادربرد است که به 4 نوع کلی تقسیم میشوند. قابلیتهای مادربرد بر اساس اندازه آنها متفاوت است، برای مثال اگر مادربرد کوچکی داشته باشید، این قضیه بر روی انتخاب سایر قطعات نیز تاثیر گذار خواهد بود. اما این نکته را هم باید در نظر گرفت که همیشه کوچک بودن مادربرد به معنای کارایی پایین آن نبوده و حتی برخی مادربردهای کوچک نسبت به مادربردهای بزرگ عملکرد بهتری دارند. دسته بندی مادربردها بر اساس ابعاد از کوچک به بزرگ عبارتند از:
- Mini-ITX
- Micro-ATX
- (ATX (Standard ATX
- (E-ATX (Extended ATX
Mini-ITX کوچکترین اندازه مادربرد
همانطور که از نام این مادربرد پیداست، دارای ابعاد کوچک و مربعی، حدود 17x17 هستند. کوچک بودن این مادربردها سبب شده تا کارایی و قابلیت کمتری نسبت به سایز اندارههای مادربردها داشته باشند.
اگر کیس کوچکی دارید و به دنبال مادربردی مناسب با ابعاد کیس هستید، این اندازه میتواند گزینه خوبی برای شما باشد. مادربردهای Mini ITX با وجود اینکه ابعاد کوچکی دارند، تمامی تجهیزاتی که یک مادربرد باید داشته باشد را با تعداد کمتر دارد.
ویژگیهای مادربردهای Mini-ITX
- 4 پورت ساتا برای اتصال هارد دارد.
- تعداد پورتها و اسلاتهای این مادربرد در مقایسه با مادربردهای بزرگ، کمتر است.
- سوکت CPU یکسانی در مقایسه با مادربردهای بزرگتر دارد.
- دارای یک اسلات PCIe است.
- دو اسلات رم DIMM دارد.
- دارای چندین هدر فن است.
مادربرد Micro-ATX
این نوع مادربردها حد وسط مادربرد Mini ITX و ATX هستند، ابعاد مربعی حدود 24.4×24.4 سانتی متر دارند و از آنجایی که دارای ابعاد بزرگتری نسبت به مادربرد Mini ITX هستند، تعداد اسلات و پورت بیشتری دارند.
اگر میخواهید در ابعاد نه چندان بزرگ از اسلاتها و پورتهای بیشتر در کنار قیمت مادربرد مقرون به صرفه بهرهمند شوید، این نوع مادربرد انتخاب مناسبی برای شما خواهد بود. مدلهای گران قیمت مادربرد هم در این دسته بندی مادربردها وجود دارند که دارای تجهیزاتی چون هیت سینکها، VRMهای قدرتمندتر، تعداد هدر فن بیشتر و... هستند.
بسته به اندازه و ابعاد این نوع مادربردها، اسلاتهای PCI و DIMM متفاوتی خواهند داشت، به صورتی که میتواند بین 2 تا 4 اسلات DIMM و 1 تا 3 اسلات PCI داشته باشد.
مثالهایی از مادربردهای Micro-ATX
- ASUS PRIME H410M-E
- ASUS PRIME H510M R SI
- ASUS PRIME B560M-A
- ASUS PRIME B460 M-A R.2
- ASUS PRIME Z590M-PLUS
- ASUS PRIME H570M-PLUS
- ASUS PRIME H510M-A
- ASUS PRIME H510M-E
مادربردهای ATX پرطرفدارترین در انواع مادربرد
مادربردهای ATX یکی از پرفروش ترین و محبوب ترین دسته بندی مادربردها هستند که از لحاظ اندازهای بین Micro ATX و E ATX بوده و به دلیل داشتن اسلاتهای PCI بیشتر، قابلیت پشتیبانی از 4 رم DIMM را دارند.
این مادربردها بسته به اینکه مدل و تولید کننده آن قابلیت پشتیبانی از تراشههای آنلاک شده را داشته باشد یا خیر، طراحی متفاوتی دارند، برای مثال برای تولید آن از VRMهایی با هیت سینکهای قدرتمند استفاده میشود.
از دیگر مزیتهای این انداره مادربرد، تعداد زیاد پورتهای ساتا و زیاد بودن هدرهای فن است که میتوان فنها و خنک کنندهها را به آن متصل کرد.
مثالهایی از مادربردهای ATX
- GIGABAYTE Z490 AORUS ELITE AC (rev. 1.0)
- GIGABAYTE-GA-Z270P-D3 (rev. 1.0)
- GIGABAYTE Z490 AORUS ULTRA (rev. 1.x)
- GIGABAYTE Z490 AORUS PRO AX (rev. 1.x)
- ASUS PRIME B560-PLUS
- ASUS PRIME H570-PLUS
- MSI MPG Z390 GAMING PLUS
- ASUS PRIME Z590-A
مادربرد E-ATX دارای بزرگ ترین اندازه در انواع مادربرد
مادربردهای Extended ATX (E ATX) بسیار متداول نیستند و برای افراد حرفهای مورد استفاده قرار میگیرند. این مادربردها معمولا اسلات رم بیشتری دارند که همین موضوع سبب عریض شدن، بالا رفتن قابلیتهای آن و به طور کلی بالا رفتن قیمت مادربرد میشود.
از آنجایی که این مادربرد اندازه بزرگتری حدود 30.5×27.7 سانتی متر نسبت به سایر مادربردهای قبلی معرفی شده دارد، برای نصب آن به کیسهای Full-Tower نیاز است. همینطور مادربردهای E ATX قابلیت پشتیبانی از CPUهای قدرتمند را دارند تا در صورت نیاز به آپگرید و داشتن امکانات بیشتر، در انتخاب پردازنده دستتان باز باشد.
کاربرد مادربرد E-ATX
از این مادربرد برای کارهایی چون رندر کردن تصویرهای 3D، بازیهای قوی با گرافیک بالا، ادیت فیلم و ویدئو که مادربردهای ATX توانایی انجام آن را ندارند استفاده میشود.
ویژگیهای مادربرد E-ATX
- اسلات PCIe x16 بیشتری دارد.
- اکثرا دارای 4 اسلات و بعضی از آنها 8 اسلات رم DIMM دارند.
- قابلیت پشتیبانی تا 4 کارت به صورت CrossfireX و SLI را دارد.
- کارت صدا و وای فای به صورت داخلی دارند.
مثالهایی از مادربردهای E-ATX
انواع مادربرد ها بر اساس سوکت
مادربردها علاوه بر اینکه از نظر اندازه دسته بندی میشوند، بر اساس نوع سوکت نیز متفاوت هستند، به عبارتی هر مادربرد از یک نوع CPU خاصی پشتیبانی میکند که سبب تمایز در نوع سوکت آن شده است. قبل از خرید CPU باید توجه کنید که مادربردتان از آن پشتیبانی کند تا دچار مشکل نشوید.
خود سوکت نیز 2 دسته بندی با نامهای PGA و LGA دارد. کمپانیهای تولید کننده پردازنده نظیر اینتل، به صورت LGA و کمپانی AMD هم به صورت PGA و هم LGA سوکتهای پردازنده را روانه بازار میکنند. دسته بندی مادربردها بر اساس نوع سوکت عبارتند از:
- سوکت H: برای CPUهای اینتل استفاده میشود، بر اساس شماره بندی آنها تعداد پین متفاوتی دارند، برای مثال سوکت H1 دارای 1151 پین است که به آن LGA1151 نیز گفته میشود، با پردازندههای Corei3 تا Corei7 اینتل، Pentium و Celeron سازگاری دارد، نوع این سوکت به صورت LGA است.
- سوکت A: تعداد پینهای این سوکت 462 است، از پردازندههای AMD و Durons پشتیبانی میکند.
- سوکت 370: همانطور که از نام این سوکت پیداست، 370 پین دارد، نوع این سوکت به صورت PGA است، پردازندههای Intel Pentium II، Celeron III، Via Cyrix و Via C3 را پشتیبانی میکند.
- سوکت AM3: سرعتی حدود 3200 مگاهرتز دارند، از پردازندههای AMD Athlon II و AMD Phenom II پشتیبانی میکنند , 941 عدد پین دارد.
- سوکت 478: نامگذاری این سوکت نیز بر اساس تعداد پینهای آن صورت گرفته و 478 پین دارد، نام دیگر آن N نیز هست، طراحی شده برای پردازندههای Pentium 4، نوع این سوکت به صورت PGA است، قابلیت سازگاری با پردازندههایی چون Intel Core 2 Dou ،Intel Core 2 Quad و Intel Xeon را دارد.
- سوکت 939: تعداد پینهای این سوکت 939 عدد است، نوع این سوکت به صورت PGA بوده، قابلیت پشتیبانی از CPUهایی نظیر Opteron ،Athlon 64 X2 ،Athlon 64 FX و Athlon 64 را دارد.
- سوکت T: تعداد پینهای این سوکت 775 عدد میباشد، از پردازندههای Celeron، پنتیوم 4، پنتیوم D، پنتیوم XE و Celeron D ،Intel Core 2 Dou ،Intel Core 2 Quad و Intel Xeon پشتیبانی میکند.
بحث دسته بندی سوکتها به اینجا ختم نمیشود و ما در این مقاله به برخی از آنها اشاره نمودیم، اگر در مورد سوکتها بیشتر کنجکاو هستید، در مقالات بعدی در این خصوص بیشتر صحبت خواهیم کرد.
جمع بندی
همانطور که با هم خواندیم، دیدیم که مادربردها بر اساس نوع سوکت و اندازهای که دارند متفاوت هستند، پس حتما قبل از خرید قطعات مورد نیازتان یا اسمبل کردن کیس، به اندازه مادربرد برای قرارگیری در کیس و پشتیبانی از قطعات و نوع سوکت آن برای پشتیبانی از CPU دقت کنید تا دچار مشکل نشوید.
فروشگاه اینترنتی دادبان عرضه کننده قطعات کامپیوتر با بهترین قیمت و گارانتی در بازار است که میتوانید برای خرید مادربرد به صفحه مادربرد مراجعه کرده و با بررسی محصولات، کالای مناسب خود را انتخاب کنید.
بهترین قیمت مادربرد را از دادبان بخواهید!